De Burgakker
Straatnaam
De Burgakker is één van de oudste straatjes in het centrum van Boxtel. Deze corridor-met-kasseien verbindt al eeuwenlang de Markt met Kasteel Stapelen. Voordat er gebouwen stonden, lagen er waarschijnlijk akkers van dat kasteel. De straatnaam ‘Burgakker’ werd pas in 1902 vastgesteld. Vóór die tijd spraken Boxtelaren over ‘Borgakker’ of ‘Van Alphenstraat’ naar de bekende vicaris die hier werd geboren.
Schuilkerk
De Burgakker werd in 1788 een verharde straat, met kasseien. Dat had te maken met de schuilkerk die hier zo’n 150 jaar heeft gestaan. Hier konden rooms-katholieke gelovigen terecht toen ze vanaf 1648 niet meer naar de St. Petrusbasiliek konden. Het straatwerk zorgde ervoor dat kerkgangers niet met modderige voeten de kerk binnen hoefden. De schuilkerk was overigens een wat onopvallend gebouw, want destijds mocht het roomse leven vooral geen uiterlijk vertoon hebben. Deken Franciscus de Wijs was de laatste pastoor van deze kerk. Hij droeg er tussen 1811 en 1827 nog diensten op. Daarna was de St. Petrusbasiliek weer beschikbaar voor de Boxtelse kerkgangers. Van de schuilkerk is nu niets meer terug te zien. We weten alleen dat die ongeveer heeft gestaan op de plek waar later de Katholieke Levensschool stond: aan het einde van de straat, tegenover Burgakker 17.
‘Onderwijsboulevard’
Vanaf ca. 1885 ontwikkelde de Burgakker zich vooral tot een straatje dat we nu misschien wel een onderwijsboulevard zouden noemen. Zo kwam er een openbare lagere school achter het huidige woonhuis op Burgakker 3 en vestigden zich allerlei scholen voor lager en middelbaar onderwijs in de straat. Zoals een MULO en een Katholieke Levensschool. Ook liepen talloze leerlingen hier ooit naar de ‘Teekenschool’, de Streekschool voor Vorming en Beroepsbegeleidend Onderwijs en de rooms-katholieke Schilderschool St. Lucas. Deze laatste is nog steeds aan de Burgakker gevestigd. Ook voor Basisschool St. Petrus en de in 1980 geopende bibliotheek moet je nog steeds aan de Burgakker zijn.
Beroemde bewoners
De Burgakker was ook een straat waar al eeuwen werd gewoond. Zoals het gezin Van Alphen dat in 1748 op nummer 10 een zoontje verwelkomde: Antonius. Hij zou later vicaris worden van het Bisdom Den Bosch en zelfs een conflict krijgen met Napoleon! Schuin ertegenover, op nummer 17, woonde vanaf 1891 de Boxtelse burgemeester Alphonse van Rijckevorsel van Kessel. Hij woonde hier samen met zijn echtgenote en zes kinderen. Dit imposante huis staat er nog steeds en is nu eigendom van onderwijsinstelling St. Lucas.
Antonius van Alphen en Napoleon
‘Antonius van Alphen, in dit huis geboren op 16 mei 1748. VICARIS BISDOM DEN BOSCH. Door
Napoleon weggevoerd en gevangen gehouden te Vincennes apriI 1810 - april 1814.’ Deze tekst staat op de gedenksteen op het pand Burgakker 10. Het is Antonius’ geboortehuis. De paus benoemde deze Boxtelaar in 1782 tot vicaris (plaatsvervangend bisschop) van het Bisdom Den Bosch. Het bisdom heette toen nog ‘vicariaat’. Dat bleef zo toen de Fransen rond 1794 veel invloed kregen in Nederland. Maar het veranderde toen Napoleon in Frankrijk aan de macht kwam en Nederland inlijfde. Hij besloot van het vicariaat een echt bisdom te maken. Hij wilde bovendien zelf iemand tot bisschop benoemen. Verzoek aan Antonius van Alphen was om daar plaats voor te maken. Vicaris Van Alphen weigerde. En dat kwam hem duur te staan: hij werd vier jaar opgesloten in de gevangenis van Vincennes, nabij Parijs. Eenmaal vrij pakte hij zijn leven weer op, in Nederland. Hij keerde ook af en toe terug naar Boxtel, onder meer om in 1827 de herstelde Sint-Petrusbasiliek in te wijden. Hij overleed op 1 mei 1831 in Schijndel.